Những đóng góp chính đối với Công giáo Việt Nam Giuse_Ngô_Quang_Kiệt

Giáo phận Lạng Sơn và Cao Bằng

Giám mục Ngô Quang Kiệt là vị giám mục đã tái thiết lại giáo phận Lạng Sơn và Cao Bằng, sao gần 50 năm không có các linh mục trực tiếp chăm sóc mục vụ cho giáo dân tại đây. Khi nhận giáo phận, tại đây chỉ có một linh mục 96 tuổi và một nữ tu trên 100 tuổi cùng nhiều cơ sở mục vụ quan trọng như Tòa Giám mục, Nhà thờ chính tòa và Tiểu chủng viện hoang tàn, đổ nát. Giám mục Kiệt có công lớn trong việc cho khôi phục các cơ sở tôn giáo của giáo phận: khởi công nhà thờ chính tòa[gc 31] mới cho giáo phận, hoàn thiện Tòa Giám mục, cho tu bổ nhiều nhà thờ đổ nát: nhà thờ Bản Lìm, Thanh Sơn, Cao Bình, Thất Khê, Bó Tờ….[390][391] Ngoài ra, ông còn chủ động đào tạo các linh mục cho giáo phận. Thời kì ông làm quản lí, giáo phận Lạng Sơn và Cao Bằng có thêm 7 linh mục, 9 chủng sinh, khoảng 20 ứng sinh và 3 dòng nữ.[390] Theo số liệu thống kê khác, năm 1999, Giáo phận Lạng Sơn và Cao Bằng có 5000 giáo dân, đến khi Giám mục Kiệt về Hà Nội năm 2005, thì số liệu thống kê năm 2004 cho biết số giáo dân đã tăng lên 6.078.[392] Giám mục Kiệt được nhìn nhận là đã nỗ lực không mệt mỏi nhằm tạo đà tăng trưởng cách bền vững cho giáo phận.[393]

Từ khi về quản nhiệm giáo phận năm 1999 đến tháng 9 năm 2001, Giám mục Ngô Quang Kiệt đã cho phân phát khoảng 1.200 quyển Tân Ước cho các gia đình Công giáo, thông qua chiến dịch "Mỗi gia đình, một quyển Kinh Thánh." Giáo phận Lạng Sơn và Cao Bằng cũng quyết định tổ chức ba lớp giảng dạy kinh thánh: lớp trẻ em dưới 15 tuổi, lớp người lớn dưới 35 tuổi và lớp những người trên 35 tuổi. Ngoài ra, giáo phận cũng tổ chức hai cuộc thi giáo lý dành cho trẻ em dưới 15 tuổi.[394]

Giám mục Ngô Quang Kiệt cũng chúc trọng việc mục vụ giáo dân, chia sẻ trong lần về thăm Giáo phận nhân dịp Tết Nguyên Đán 2010, Tổng giám mục Kiệt cho biết vẫn gòn ghi nhớ những hoàn cảnh và tên của những giáo dân ông từng tiếp xúc khi cai quản giáo phận.[250] Trong thời kì khốn khó của Giáo phận khi không có linh mục, trong dịp lễ Giáng sinh, Giám mục Kiệt cử hành hai lễ, với địa điểm cách xa nhau hàng chục cây số đường rừng,[395] những giáo dân đi xa đến sớm được Giám mục Kiệt tiếp đón và cùng trú ngụ tại Tòa Giám mục.[396] Năm 1999, vị tân giám mục trẻ tuổi vừa được bổ nhiệm đã quyết định đi đến những vùng hẻo lánh, ít giáo dân để đến thăm những người còn giữ đạo, dùng đường sá đồi núi hiểm trở và sình lầy.[397] Ngoài ra, ông còn cung cấp về tài chính giúp các học sinh theo học các trường chuyên nghiệp, cung cấp tài liệu sách, phim chủ đề Công giáo cho các Giáo xứ và giảng hòa những tranh chấp giữa người Công giáo và các tín hữu tôn giáo khác.[30]

Giám mục Ngô Quang Kiệt được đánh giá là đã khai phá không ngừng nghỉ tại giáo phận, sau chỉ hơn sáu năm giáo phận đã trở nên trù phú, những cơ sở tôn giáo được tái thiết, những hoạt động xã hội giúp người dân nghèo không phân biệt tôn giáo đã được phát triển tại nhiều nơi, những lớp bổ túc văn hóa, học chữ, học nghề được khai mở.[32]

Tổng giáo phận Hà Nội

Khi Giám mục Ngô Quang Kiệt về làm Giám quản Tông Tòa Sede Plena năm 2003,[398] Tổng giáo phận Hà Nội có khoảng 304.000 giáo dân, chiếm 5,1% dân số địa bàn Tổng giáo phận, với 45 linh mục, 4 linh mục dòng và 130 giáo xứ.[399] Đến khi ông rời nhiệm vụ Tổng giám mục Hà Nội, theo thống kê năm 2009, Tổng giáo phận Hà Nội đã có đến 337.000 giáo dân, chiếm 5,23% dân số.[400] Số liệu niêm giám mới nhất khi công bố Tân Tổng giám mục Phó cho biết: Tổng giáo phận có khoảng 335.000 giáo dân, 143 giáo xứ và 90 linh mục.[401]

Website đầu tiên của Tổng giáo phận Hà Nội cũng được hình thành dưới thời Tổng giám mục Kiệt, vào tháng 3 năm 2005, với địa chỉ www.giaophanhanoi.org với định dạng ngôn ngữ bằng tiếng Việt. Trang Đại chủng viện cũng được hình thành trong cùng khoảng thời gian này.[96] Tổng giám mục Ngô Quang Kiệt cũng từng truyền chức cho rất nhiều linh mục của Tổng giáo phận Hà Nội, hơn 60 linh mục, trong khoảng thời gian từ năm 2003 đến hết năm 2009.[402][403] Trong chuyến đi công tác tháng 2 năm 2006 tại Australia, Tổng giám mục Ngô Quang Kiệt đã gặp ông Peter Tannock, Phó Hiệu trưởng đại học Notre Dame để nhận học bổng Ciara Glennon, qua đó đào tạo mỗi năm 2 linh mục hoặc nữ tu cho Tổng giáo phận Hà Nội, học bổng sẽ kéo dài trong 3 năm học.[99]

Tổng giám mục Ngô Quang Kiệt có tinh thần quan tâm chăm sóc đến gia đình các linh mục trong Tổng giáo phận, trong mỗi dịp Tết Nguyên Đán, ông dành chiều mùng 1 và sáng mùng 2 tết để đến thăm thân nhân, đặc biệt là cha mẹ của các linh mục.[404] Các dịp lễ lớn như Giáng sinh hay năm mới, Tổng giám mục Kiệt quyết định đến dâng lễ tại các giáo xứ xa xôi và khó khăn.[395]

Đào tạo chủng sinh Giáo tỉnh Hà Nội

Đảm nhận chức vị Giám đốc Đại chủng viện Thánh Giuse Hà Nội từ tháng 5 năm 2003 đến tháng 9 năm 2005, một Đại chủng viện đào tạo linh mục cho tám giáo phận miền bắc, thuộc Giáo tỉnh Hà Nội, Tổng giám mục Hà Nội Ngô Quang Kiệt đã có nhiều đóng góp quan trọng cho việc đào tạo chủng sinh, thông qua thỏa thuận cải thiện việc tuyển tân chủng sinh vơi chính quyền. Giám mục Phêrô Nguyễn Văn Đệ đánh giá những cải cách này của Tổng giám mục Kiệt là:[Tổng giám mục Ngô Quang Kiệt] đã thay đổi triệt để trong việc quản lý và cải tiến chất lượng đào tạo tại đại chủng viện.[96]

Tháng 3 năm 2005, dưới thời Tổng giám mục Kiệt, Đại chủng viện đã có trang web riêng bằng tiếng Việt, song song với trang Tổng giáo phận cũng được hình thành trong thời gian này. Tháng 9 cùng năm, Tổng giám mục Kiệt quyết định rời bỏ chức Giám đốc Chủng viện, một động thái khác biệt so với hầu hết các đời tổng giám mục Hà Nội, là kiêm nhiệm chức Giám đốc Đại chủng viện. Ông cũng cho thành lập ban giám đốc mới của chủng viện và trao quyền tự quyết cho ban này. Kế vị Giám mục Kiệt trong cương vị Giám đốc là linh mục Lôrensô Chu Văn Minh cùng hai phó giám đốc Gioan Maria Vũ TấtGiuse Nguyễn Văn Điềm.[96]

Tổng giám mục Ngô Quang Kiệt đã thỏa thuận với Uỷ ban Tôn giáo Chính phủ, đồng thuận việc cho Đại chủng viện Thánh Giuse Hà Nội được tuyền sinh mỗi năm một lần và không giới hạn số lượng. Đây là thỏa thuận quan trọng trong việc đào tạo chủng sinh không chỉ cho Tổng giáo phận Hà Nội mà còn có vai trò quan trọng cho Giáo tỉnh Hà Nội, vì trước đó, Đại chùng viện chỉ được tuyển sinh hai năm một lần và với số lượng hạn chế từ 10 – 15 tân chủng sinh.[95]

Giáo hội Việt Nam

Mục vụ

Tổng giám mục Ngô Quang Kiệt đóng vai trò là chủ phong cho 2 giám mục và phụ phong cho 2 giám mục trong các nghi lễ truyền chức từ năm 2001 đến năm 2008, với đa phần các tân giám mục thuộc Giáo tỉnh Hà Nội, trừ trường hợp của Giám mục Giuse Vũ Duy Thống, được truyền chức làm Giám mục Phụ tá Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh, với tư cách là một bạn học thân thiết.[388][405] Trong các tân giám mục được ông truyền chức, có đương kim Tổng giám mục Tổng giáo phận Huế Giuse Nguyễn Chí Linh.[388]

Ông cũng từng đảm trách rất nhiều vị trí Giám quản Tông Tòa tại các giáo phận thuộc Giáo tỉnh Hà Nội như: Giám quản Tông Tòa Tổng giáo phận Hà Nội (2003 – 2005),[398] Giám quản Tông Tòa Giáo phận Thanh Hóa (2003 – 2004),[1] Giáo phận Lạng Sơn và Cao Bằng (2005 – 2007)[52] và Giáo phận Bắc Ninh (2006 – 2008).[104] Đặc biệt, trong thời kì làm Giám quản tại Bắc Ninh, năm 2007, Tổng giám mục Kiệt chính thức công bố bí mật của giáo phận này, là "linh mục Tổng Đại diện" Đa Minh Đinh Huy Quảng đã qua đời cách đó 15 năm đã được truyền chức Giám mục Phụ tá của Giáo phận vào năm 1975, nhưng vẫn âm thầm giữ bí mật đến khi qua đời.[406]

Trong Hội đồng Giám mục Việt Nam, Tổng giám mục Ngô Quang Kiệt từng đảm nhiệm vị trí Phó Tổng Thư kí từ năm 2001 đến năm 2007, sau đó được chọn làm Tổng thư kí và giữa chức vụ này từ năm 2007 đến năm 2008.[3] Tổng giám mục Kiệt mà một trong số ít các giám mục Việt Nam có lòng dũng cảm dưới sự quấy nhiễu từ chính quyền Việt Nam, theo đánh giá của Asian News.[407][gc 32] Tổng giám mục Kiệt cũng được nhận định là biểu tượng rõ nét nhất của việc đấu tranh bất bạo động cho Công lý và hòa bình tại Việt Nam.[408]

Sau khi từ nhiệm, Tổng giám mục Ngô Quang Kiệt cầu nguyện cho Giáo hội, thế giới, đất nước và dân tộc, tĩnh tâm cho sinh viên, các hội đoàn, dòng tu, các Phó tế chuẩn bị được truyền chức linh mục. Ngoài ra, ông còn tham gia các hoạt động khác như viết các bài giảng lễ Chúa Nhật, viết suy niệm và in sách. Ông cũng là người đóng góp ý kiến trong việc thay đổi hạ tầng đan viện Châu Sơn, mà điển hình là công trình "Vườn Fatima".[9] Ông cũng lập quỹ tài trợ ơn gọi tu trì và đích thân quản lí.[353]

Các hoạt động từ thiện, phục vụ cộng đồng

Toàn bộ các quà chúc mừng Tân Tổng giám mục Hà Nội, Tổng giám mục Ngô Quang Kiệt quyết định dùng để tặng cho bệnh nhân các trại phong ở miền Bắc.[9] Trên cương vị Giám đốc Đại chủng viện Thánh Giuse Hà Nội, Tổng giám mục Ngô Quang Kiệt đề xướng hoạt động đưa các chủng sinh đến Bệnh viện phong da liễu Văn Môn chăm sóc y tế các bệnh nhân tại đây.[59]

Đầu tháng 11 năm 2008, mưa lũ lớn tại Hà Nội và một số tỉnh miền Bắc khiến nhiều vùng ngập sư, Tổng giám mục Ngô Quang Kiệt quyết định đã đến Làng Tám, phường Giáp Bát để thăm các nạn nhân lũ lụt và trường Bế Văn Ðàn, nơi có một học sinh đã chết đuối.[212] Cũng trong tháng này, ông khởi xướng việc thành lập “Nhóm Emmaus” với mục đích đưa kiến thức HIV tới các người dân vùng sâu vùng xa và khuyến khích hạn chế việc phân biệt đối xử với người nhiễm HIV.[139] Trong cùng năm, đầu tháng 12, giám mục Kiệt đến Giáo phận Vinh hỗ trợ cấp phát trợ cấp lũ lụt.[222]

Nhân dịp Giáng sinh năm 2012, Tổng giám mục Ngô Quang Kiệt gửi đến Ủy ban Bác ái Xã hội phần quà là 100 xe lăn cho người nghèo. Việc phân bố phần quà này do Giám mục Giuse Nguyễn Văn Yến, thực hiện.[354] Tháng 5 năm 2016, khi nhận được các quà mừng và phong thư nhân dịp Ngân khánh linh mục, nguyên Tổng giám mục Kiệt quyết định dùng toàn bộ số quà mừng này để tặng những người đang gặp khó khăn, thiếu thốn do bị ảnh hưởng ô nhiễm môi trường biển Formosa. Ngoài ra, ông còn cho xuất bản tập sách Sống Lòng thương xót theo gương Mẹ Tê-rê-xa và bán một số lượng sách gây quỹ trao tặng cho người dân tại Vũng Áng.[9] Sau đó, tháng 11 năm 2016, giám mục Ngô Quang Kiệt đã đến giáo họ Phú Lễ, giáo xứ Tân Hội, (Hương Khê, Hà Tĩnh) trao nhiều phần quà là tiền mặt giúp đỡ bà con giáo dân trong vùng lũ lụt khó khăn.[362][363]

Liên hệ quốc tế, tham dự Thượng Hội đồng

Tổng giám mục Ngô Quang Kiệt rất quan tâm đến vấn đề liên kết hỗ trợ từ các cộng đoàn Công giáo tại nhiều quốc gia và thu được nhiều lợi ích đáng kể. Chỉ một thời gian ngắn sau khi nhận giáo phận Lạng Sơn và Cao Bằng, Giám mục Ngô Quang Kiệt thực hiện chuyến đi Hoa Kỳ vào tháng 11 năm 2000. Chuyến đi này kết hợp việc thăm họ hàng thân hữu cùng việc vận động giáo dân xin hỗ trợ tái thiết giáo phận Lạng Sơn và Cao Bằng. Các tư liệu được trình bày về giáo phận của Giám mục Kiệt đã khiến nhiều giáo dân xúc động. Chuyến đi nhận được nhiều giáo dân ủng hộ về tiền tái thiết.[37]

Trong phiên họp lần thường niên lần thứ hai năm 1999, các Giám mục nhất trí chọn các giám mục dự Thượng Hội đồng Giám mục Thế giới về Giám mục đự kiến được tổ chức năm 2000. Trong số 5 giám mục được chọn, có Giám mục Ngô Quang Kiệt.[33] Thượng Hội đồng sau đó được tổ chức từ ngày 30 tháng 9 đến ngày 27 tháng 10 năm 2001, với chủ đề:Giám mục: Người tôi tớ của Phúc âm Chúa Giêsu Kitô vì niềm Hy vọng của Thế giới (“The Bishop: Servant of the Gospel of Jesus Christ for the Hope of the World”).[34]

Ngày Tòa Thánh công bố bổ nhiệm làm Tổng giám mục Hà Nội, Tân Tổng giám mục Ngô Quang Kiệt đang có chuyến viếng thăm Hoa Kỳ. Tại đây Tân Tổng giám mục và được Hồng y Roger Michael Mahony, Tổng giám mục đô thành Tổng giáo phận Los Angeles mời đến thuyết giảng tại Ðại hội Giáo lý Tổng giáo phận Los Angeles. Chiều cùng ngày, ông chủ sự lễ tại nhà thờ Tam Biên, Orange County, nơi có số giáo dân Việt Nam khá đông.[67] Sau khi nhận dây Pallium ngày 29 tháng 6, Tổng giám mục Kiệt đến thăm giáo phận Warszawa-Praga, Ba Lan theo lời mời của Giám mục Giáo phận này là Tổng giám mục Sławoj Leszek Głódź,[90] trong chuyến đi, ông có dịp học hỏi kinh nghiệm khi có dịp gặp Hội đồng Giám mục Ba Lan.[92]

Tháng 2 năm 2006, Tổng giám mục Kiệt đến thăm Australia, theo lời mời của Tổng giám mục Tổng giáo phận Perth. Trong chuyến đi này, ông đã đến gặp ông Peter Tannock, Phó Hiệu trưởng đại học Notre Dame đế nhận học bổng đào tạo mỗi năm 2 linh mục hoặc nữ tu, học bổng sẽ kéo dài trong 3 năm học.[32][99] Cùng năm, ngày 21 tháng 10, Tổng giám mục Kiệt cùng nhiều giám mục Việt Nam đến Hoa Kỳ tham dự lễ khánh thành nguyện đường Đức Mẹ La Vang tại Washington D.C.[109] Trở về Việt Nam, Tổng giám mục Kiệt trong vai trò đại diện Công giáo Việt Nam đón chào Tổng thống Hoa Kỳ George W. Bush vào ngày 19 tháng 11 tại Nhà thờ Cửa Bắc.[111]

Sau khi chuyến bay chở đoàn ngoại giao cao cấp của Ba Lan, bao gồm cả Tổng thống nước này vào ngày 10 tháng 4 năm 2010, Tổng giám mục Hà Nội Ngô Quang Kiệt cũng dâng lễ cầu nguyện cho họ. Thánh lễ này cũng cho mời Đại sứ Ba Lan đến để chia buồn.[256]

Các bài suy niệm

Tổng giám mục Kiệt có nhiều bài giảng, bài suy niệm được trích dẫn trên nhiều trang web giáo phận: Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh,[409] Tổng giáo phận Huế,[410] Vinh,[411],... các hội dòng: Xitô Thánh Gia, Giáo hoàng Học viện Piô X Đà Lạt[412],... Nhưng hiện nay, phần lớn các bài suy niệm của ông được đăng trên trang Hội dòng Xitô Thánh gia, là hội dòng của Đan viện Châu Sơn mà ông đang cư ngụ:

  • Tấm bánh đời thường – Loạt bài suy niệm Tuần XXX Thường niên.[413]
  • Đào tạo trái tim – bài giảng lễ Chúa nhật 17 Thường niên năm B.[414]
  • Giảng lễ 19 tháng 2 năm 2003 tại Nhà thờ chính tòa Đà Lạt.[415]
  • Đổi mới cuộc đời.[416]
  • Bừng sáng lên - Bài giảng lễ Chúa hiển linh.[417]
  • Tình yêu cứu độ – Bài suy niệm Chúa nhật 11 Thường niên năm C.[418]
  • Đi gieo Tin Mừng – Bài suy niệm Chúa nhật V Thường niên năm B.[419]
  • Con đường hạt lúa – Bài suy niệm lễ Các thánh tử đạo Việt Nam.[420]
  • Chứng nhân tình yêu – Bài suy niệm lễ Các thánh tử đạo Việt Nam.[420]
  • Sống vì đạo – Bài suy niệm lễ Các thánh tử đạo Việt Nam.[420]
  • Sứ điệp Fatima – Bài giảng lễ kỉ niệm 100 năm Đức Mẹ Fatima.[421]
  • Lý lẽ của trái tim – Bài suy niệm lễ Chúa nhật 25 Thường niên năm A.[422]
  • Tha thứ – Bài suy niệm lễ Chúa nhật 24 Thường niên năm A.[423]
  • Ánh sáng chiếu soi trần gian – Bài giảng lễ Đời sống Thánh hiến 2015.[424]
  • Sinh lại trong Thần Khí - Bài giảng lễ mừng 60 tuổi.[425]
  • Ma quỷ thời đại mới – Bài suy niệm Chúa nhật IV Thường niên năm B.[426]
  • Trái tim mục đồng – Bài suy niệm Lễ Rạng Đông Giáng sinh.[427]
  • Hãy cứu lấy gia đình, hãy cứu lấy trẻ thơ – Bài suy niệm lễ Đêm Giáng sinh.[428]
  • Chứng nhân của ánh sáng – Bài suy niệm Chúa nhật III Thường niên năm B.[429]
  • Dọn đường cho Chúa – Bài suy niệm Chúa nhật II Thường niên năm B.[430]
  • Tỉnh thức và cầu nguyện – Bài suy niệm Chúa nhật I Thường niên năm B.[431]
  • Tình yêu đáp lại hận thù – Bài suy niệm Chúa nhật Lễ Lá.[432]
  • ....

Tổng giám mục Ngô Quang Kiệt cũng chính là tác giả của vài quyển sách về các bài giảng và chiêm niệm:[9][353]

  • Đi trong ánh sáng lời Chúa – tập I (2010)[433]
  • Đi trong ánh sáng lời Chúa – tập II (2011)
  • Sống Lòng thương xót theo gương Mẹ Tê-rê-xa (2016)
  • Suy niệm lời Chúa hằng ngày

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Giuse_Ngô_Quang_Kiệt http://www.bbc.com/vietnamese/vietnam-38903410 http://www.bbc.com/vietnamese/vietnam/2010/05/1005... http://www.bbc.com/vietnamese/vietnam/story/2008/0... http://www.bbc.com/vietnamese/vietnam/story/2008/1... http://www.catholicnews.com/services/englishnews/2... http://www.catholicnews.com/services/englishnews/2... http://www.catholicnews.com/services/englishnews/2... http://www.catholicnews.com/services/englishnews/2... http://chuacuuthe.com/duc-tong-giam-muc-giuse-ngo-... http://giaophankontum.com/Bai-Giang-43_Bai-giang-D...